May mga bagay na ang pagtingin ng Diyos ay hindi katulad ng pagtingin nating mga tao. Kaya kailangan nating i-calibrate ang ating mga pananaw at values ayon sa Salita ng Diyos. Huwag nating ipilit ang ating pananaw. Iayon natin ito sa gusto ng Diyos. Ang Salita ng Diyos sa atin ngayong Sunday ay may kakaibang pananaw kaysa pangkaraniwang kaugalian natin.
Madalas tayo ay nakakulong sa ating mga grupo at hindi tayo bukas sa iba. Kaya nga isang malaking problema natin ngayon ay enthno-centricity at racism. Gusto natin ang kalahi natin, ang kakulay ng ating mga balat. Kaya may “Black Lives Matter” movement kasi sa ibang bansa minamata ang mga itim. Madaling paghihinalaan ang mga may maitim na balat na sila ay manloloko at gagawa ng masama kaya sila ang pinag-iinitan ng mga pulis sa America. Gayon din ang mga Arabo. Kapag ang mukha ay parang Arabo at galing siya sa Middle East, pinaghihinalaan na terorista.
Noong magsimula ang pandemya, ang mga Asian sa America ay pinagkakamalan na mga intsik at maraming “hate speech” ang laban sa kanila. Nadadamay na rin ang maraming mga Pilipino kasi Asians sila. Gusto lang natin ang galing sa ating grupo at hindi natin madaling tanggapin ang iba.
Nangyari iyan kay Josue sa unang pagbasa. Gustong pagbawalan ni Josue si Eldad at Medad na magsalita bilang propeta kasi wala sila sa grupo ng pitumpung matatanda na itinalaga ni Moises na maging leader ng bayan at binabaan ng Espiritu. Si Eldad at Medad ay absent sa grupo pero bumaba din ang Espiritu sa kanila. Ibig ni Josue na patigilin sila ni Moises.
Ganoon din ang ginawa ni Juan noong may nakita silang isang tao na hindi naman kasama sa grupo nila pero nagpapalayas ng demonyo sa ngalan ni Jesus. Pinatigil nila ang taong ito kasi hindi nila siya kasama.
Iba ang pananaw ni Moises at ni Jesus. Gusto nilang ipagpatuloy ng mga ito ang kanilang ginagawa. Ang Espiritu Santo ay hindi maikukulong lang sa isang pangkat. Tulad siya ng hangin na umiihip kung saan niya ibig. Ganoon din iyan sa relihiyon. Hindi natin pinapakinggan ang paliwanag sa Bibliya ng isang tao kasi hindi naman siya pari, o hindi naman siya Katoliko.
Ang Katoliko lang ba ang may monopoliya ng Espiritu Santo? Kilalanin natin ang katotohanan at kabutihan kahit na saan man ito manggaling. Ang Diyos lang ang pinanggalingan ng lahat ng kabutihan at katotohanan at malaya siyang gumagamit ng kahit na sino at kahit na ano upang ipahayag ang kanyang Salita. Kaya maging bukas tayo sa katotohanan at kabutihan saan man ito manggaling. Huwag nating ikulong ang ating sarili sa ating grupo lamang.
Ang warning pa nga ni Jesus na mas maging maingat tayo at mahigpit tayo sa ating sarili kaysa iba. Huwag sana tayo maging dahilan sa pagkakasala at pagkakamali ng iba, lalung-lalo na ng mga maliit na bata at maliit na tao na madaling malinlang dahil sa kaunti ang kanilang kaalaman. Madali silang madala ng masamang halimbawa natin.
Ayaw na ayaw ni Jesus na tayo ang maging dahilan ng pagkakasala ng iba. Mabuti pang itapon tayo sa dagat na may malaking bato sa ating leeg kaysa maging dahilan tayo ng pagkakasala ng iba. Kaya putulin natin, itakwil natin ang anumang nasa atin na maaaring maging dahilan ng pagkakasala. Iyan ba ay isang matalik na kaibigan? Isang bagay na nagugustuhan natin? Isang kaugaliang nakasanayan na? Isang hanap buhay? Kung iyan ay nagdadala ng pagkakasala, tanggalin na natin. Pagsisisihan natin sa kabilang buhay ang mga ito. Kaya mas maging maingat at strikto tayo sa ating sarili kaysa iba.
Paano nagiging dahilan ng pagkakasala ang mga ito? Sa kanilang masamang influensya sa atin, sa panghihikayat nila, at pagkukunsinti nila na tayo ay magkasala. Huwag tayo maging ganito sa iba at huwag nating hayaan maging dahilan tayo na magpapasama sa iba.
Malapit na ang pag-file ng candidacy ng mga candidato sa halalan. Nagiging mainit na ang pangangampanya. Ang mga politiko ay naghahanap ng mga tao na mangangampaya para sa kanila. Kung alam natin na hindi karapat-dapat ang isang tao, kahit na kamang-anak pa natin o matalik na kaibigan, huwag natin siyang isulong o ikampanya. Maaari mawalan pa tayo ng pera, o magalit pa sa atin o awayin pa tayo – huwag lang tayo maging dahilan ng ikasasama ng bansa.
Mahalin naman natin ang bayan. Huwag tayong maging dahilan sa ikasasama nito, at ikasasama ng bayan ang mga politikong masasama na mamuno sa atin. Huwag nating i-share ang mga campaign material o online na pahayag ng hindi karapat-dapat na candidato. Huwag nating isulong ang kasamaan.
Isa pang pananaw na tinatanggap ng marami pero hindi ayon sa Salita ng Diyos ay ang tungkol sa mayayaman. Magaan ang loob natin sa mayayaman. Iginagalang sila. Inuuna natin sila at pinapahalagahan sila kasi mayaman sila – may branded na damit, nakasakay sa magandang kotse, nakatira sa magarang bahay, may pangalang kilala. Pinapahalagahan natin sila kasi sa loob natin, gusto din natin na maging mayaman. May nakatagong hangarin sa atin na maging mayaman.
Hindi ganyan ang pananaw ng Salita ng Diyos tungkol sa mga mayaman at sa kayamanan. Kinukundena ni Santiago sa ating ikalawang pagbasa ang mga mayayaman. “Tumangis kayong mayayaman,” aniya, “dahil sa kahirapan na darating sa inyo.” Ang kayamanan nila ang panggatong sa kanila sa impiyerno. Ikukundena sila ng kanilang kayamanan kapag sila ay mamatay na mayaman.
Tayo ay mga katiwala lamang ng yaman ng mundo na para sa lahat. Kapag naiwan ito sa kamay natin kapag tayo ay namatay, ang ibig sabihin lang nito ay hindi natin ito naibahagi sa iba. Hindi tayo naging mabuting katiwala. At madalas ang mga mayayaman ay nananatiling mayaman kasi hindi sapat na sahod ang binibigay nila sa kanilang mga manggagawa.
Ang pinakasimpleng paraan ng pagbabahagi ng yaman ay ang pagbibigay ng nararapat na sahod sa mga tao – at ang nararapat na sahod ay hindi ang legal na sahod. Hindi minimum wage ang just wage. Ang just wage ay ang living wage, at iyan ay nakalagay sa ating Philippine Constitution. Ang living wage ay ang sahod na ikabubuhay ng maayos ng isang pamilya. Ang ating minimum wage ay hindi ikabubuhay ng maayos ng ating mga pamilya. Kung aasa lang sa minimum wage, marami ay magugutom. May pera naman ang mga kompanya at kumikita naman sila, kaya nga patuloy ang pagyaman ng mga mayayamang may-ari at mga stock holders. Mas lalong lumalaki ang agwat ng mga mayroon sa mga wala. Nangyayari ito kasi ang layunin ng pagtakbo ng ekonomiya ngayon ay ang kita at hindi ang bahaginan. Ito iyong sinasabi ng Santo Papa Francisco na the economy that kills.
Kitang-kita ito sa usapin ng vaccines ngayong panahon ng pandemya. Kailangan daw ang vaccine para labanan ang virus, at kulang ang mga vaccines at mahal pa para sa karamihan kasi hindi ibinabahagi ang patent sa paggawa ng vaccine. Ito ay monopoliya ng iilang kompanya at iilang mga bansa. Ayaw ibahagi ang patent para mas lalo silang kikita. Nagkakasakit na ang mga tao, namamatay na, pero ang pangunahing concern ay hindi ang kalusugan at ang buhay ng tao kundi ang kita ng mga kompanya at ng ilang bansa. This is an example of the economy that kills.
Iba ang pananaw ng Diyos at ng tao tungkol sa kayamanan. Sapat ang kayamanan ng mundo para sa lahat ng tao, pero ito ay kulang na kulang dahil sa mga sakim na mayayaman. May kasabihan ang mga Dumagat na katutobo sa Sierra Madre: “Ako ay may bigas, isang gatang, sapat sa marami, pero sa iisa’y kulang.”
Ngayon po, ang huling Linggo ng Setyembre, ay National Seafarers’ Sunday. Ipinapaalaala sa atin ang mahalagang papel ng mga mandaragat natin, lalo na ang mga mandaragat na Pilipino. Higit sa tatlumpung porsyento ng mga mandaragat sa mundo ay mga Pilipino. Ang maritime industry ang nagpapakilos ng 90 percent ng lahat na mga goods sa mundo. Nakakakain din tayo ng isda dahil sa kanila. Dito sa ating vicariato sa Palawan na binubuo ng maraming mga isla, lahat tayo ay may kamag-anak, kakilala o tayo mismo ay mga mangingisda. Kasama tayo sa mga mandaragat.
Ipasalamat natin sa Diyos ang mga gawain ng mandaragat at ipagdasal natin na sila ay palaging iligtas ng Diyos sa mapanganib at malungkot na trabaho na ito. Maraming mga Pilipinong pamilya ay nabubuhay dahil sa mga mandaragat.
Ito ay homily ni Bishop Broderick Pabillo ng Taytay sa Palawan, Sept. 26, 2021
