Maraming mga kasabihan at kwento ni Jesus ay nagtatapos ng ganito: Ang nagmamataas ay binabagsak ng Diyos at ang nagpapakumbaba ay tinataas ng Diyos. Kaya maliwanag sa mga katuruan ni Jesus na namumuhi ang Diyos sa mga mayayabang at kinalulugdan niya ang mga mababa ang kalooban. Ang katuruang ito ay maliwanag sa ating unang pagbasa, ang aklat ni Sirach.
Hindi bingi ang Diyos sa panalangin ng mga ulila at balo, mga taong pinababayaan ng lipunan. Ang panalangin ng mga mababa ang loob ay tumatagos sa langit at nakakarating sa Diyos. Kaya nga ang ating tugon sa pagbasa ay: “God hears the cry of the poor. Pinakikinggan ng Diyos ang daing ng mga mahihirap.”
Ito rin ang kahulugan ng talinhaga ni Jesus sa ating ebanghelyo. Hindi dininig ng Diyos ang dasal ng mayabang na pariseo. Sa totoo lang, ang kanyang dasal ay pagmamayabang sa harap ng Diyos at pagkukutya sa ibang tao, sa lahat nga ng mga tao. Hindi daw siya tulad ng lahat ng mga tao kasi nag-aayuno siya dalawang beses kada linggo (kaya ba ninyo iyan?) at nagbibigay siya ng tithing sa lahat na natatanggap niya (nagagawa din ba ninyo iyan?).
Sa halip, ang dininig ng Diyos ay ang dasal ng isang nangongolekta ng buwis na sa lipunan nila noon ang tingin sa kanila ay makasalanan, kasi sila ay corrupt (oo, madaling paghinalaan na corrupt ang tax collectors, kahit na nga sa ating panahon) at collaborators ng mga dayuhan, kasi ang buwis na kinukuha nila sa kanilang kapwa Hudyo ay binibigay nila sa mga dayuhang Romano. Ang mga publikano ay ang mga kamay ng mga Romano para apihin ang mga Hudyo. Itong makasalanang ito, hindi siya makalapit sa harap ng templo, hindi nga makatingala ang ulo upang tumingin sa altar. Panay na lang ang dagok sa kanyang dibdib: “O Panginoon, maawa po kayo sa akin na isang makasalanan.” Ang kanyang dasal ang pinakinggan ng Diyos.
Oo, kinamumuhian ng Diyos ang nagmamayabang. Pero sino ba ang nagmamayabang? Ang lahat ba na kumikilala ng biyaya at pagpapala ng Diyos ay nagmamayabang? Wala na ba tayong kabutihan na magagawa? Mawawala ang self-esteem natin niyan!
Sa ating ikalawang pagbasa, kinilala ni Pablo ang kanyang achievements: “I have completed the race well; I have finished the race; I have kept the faith.” At ngayon nag-aantay na lang siya ng gantimpala ng katarungan mula sa Panginoon. Hindi ba ito pagmamayabang, pagtataas ng sarili niyang bangko? Ano ang pagkakaiba nito sa sinabi ng pariseo na siya ay nag-aayuno dalawang beses kada linggo at tapat sa pagbibigay ng kanyang ika-pu?
Ang malaking pagkakaiba ay hindi sa pagbabanggit ng kanilang achievements. Dapat kilalanin din ang mabubuting bagay na nagagawa natin. Ang malaking pagkakaiba ay sinasarili ng mayabang ang kanyang ginawa. Dahil sa mga ito, iba na siya sa ibang tao. Sabi ng Pariseo: “Hindi ako tulad ng lahat ng tao, lalo na ng publikanong iyon.”
Iba si Pablo. Confident si Pablo na dahil sa kanyang nagawa umaasa siya sa gantimpala mula sa Diyos, pero hindi lang sa kanya kundi sa lahat na umaasa sa pagbabalik muli ng Panginoon. Kinilala din niya na kahit iniwan na siya ng mga kasama niya noong nililitis siya, hindi siya iniwan ng Panginoon. Pinagtanggol siya ng Diyos sa lahat ng kasamaan at dadalhin siya sa langit. Kinilala niya na sa Panginoon lang siya umaasa at pinupuri niya ang Diyos. Hindi nagmamayabang si Pablo. Nagpapatotoo lang siya sa mabubuting bagay na ginawa sa kanya at hindi lang sa kanya kundi sa lahat ng nanalig at umaasa sa Diyos.
Sino naman iyong mga dukha at mababang loob sa harap ng Diyos? Ang pagiging dukha sa mata ng Diyos ay hindi lang iyong walang pera o iyong nahihirapan sa buhay. May mga walang pera ngunit mayayabang din. Tinatakpan nila ang kanilang economic poverty sa pagiging hambog sa iba at sa pang-aapi sa iba. Nagpapagamit sila sa mga may kaya upang apihin ang kapwa nilang mahihirap. Sa bilihan ng boto sino ba ang namumudmod ng pera? Hindi naman iyong mayayaman o mga politiko mismo! Sila iyong mga mahihirap din na nababayaran na ipamigay ang pera. Sino ang mga tau-tauhan ng mga politiko at ng mayayaman? Iyong mahihirap na kumakapit sa patalim, ibig sabihin, handang gumawa ng masama para lang makaahon at magkaroon ng kapangyarihan sa kapwa nilang mahihirap. Ang mga ito ay hindi pagpapalain ng Diyos. Hindi rin sila umaasa sa Diyos kundi sa sarili nilang diskarte, kahit na masasamang diskarte. Marami ring mahihirap na hindi nga nagdarasal, hindi nagsisimba. Kawawa naman talaga sila. Wala na ngang pera, wala pang pananalig sa Diyos! Kapos na sa buhay, kapos pa sa pananampalataya!
Ang mga dukha at mabababang loob na kinalulugdan ng Diyos ay iyong mga tao na kahit na sila ay naaapi ng iba o ng kanilang kalagayan sa buhay, sila ay umaasa pa rin sa Diyos, na mahal pa rin sila ng Diyos. Ang inaasahan nilang tutulong sa kanila ay ang Panginoon. Kaya patuloy silang tumatawag sa kanya at kinikilala din nila ang kanilang pagkukulang at kasalanan. Kaya hindi lang sila humihingi ng material na pangangailangan. Ang hinihingi nila ay ang habag ng Diyos. Sa gitna ng kanilang kahirapan binubuksan nila ang kanilang sarili sa tulong ng Diyos. Hindi naman ito nangangahulugan na tumitingala na lang sila sa langit. Sila ay nagsisikap din na gumawa. Matulungin pa nga sila sa ibang nangangailangan. Dahil sa nararanasan nila ang magdusa, maunawain at mahabagin sila sa ibang nagdurusa. Ito po ang mga taong kinalulugdan ng Diyos. Ang tawag sa kanila ay mga ANAWIM ng Panginoon. Sila iyong tinutukoy ni Jesus noong banggitin niya, “Mapalad kayong mga dukha, mabibilang kayo sa paghaharian ng Diyos.” Ang mga taong ito ay malapit sa puso ng Diyos. Ang kanilang mga dasal ay pakikinggan ng Diyos.
Mahirap man tayo o hindi economically, maaari nating isabuhay ang attitude ng mga anawim. Huwag tayong umasa sa sariling galing at sariling resources lang. Umasa tayo sa Diyos na hindi nagpapabaya sa atin. Kilalanin natin ang ating kahinaan. Anumang kahirapan na dinadaanan natin ay mas lalong magpapahigpit sa ating pagkapit sa Diyos at bumubukas din sa ating puso sa pangangailangan ng iba. Maging isa sana tayo sa mga anawim ng Diyos.
Noong si Jesus ay nakapako sa krus, may dalawang makasalanan na pinako sa tabi niya. Ang isa ay mayabang pa rin at tulad ng mga kawal, hinahamon at kinukutya si Jesus na iligtas ang sarili niya kung siya nga ang Diyos. Iba iyong isa. Kinilala niya na dapat lang na parusahan siya kasi makasalanan siya pero ipinagtanggol niya si Jesus, na wala naman itong kasalanan. Kinilala niya na si Jesus ay hari at nagmakaawa siya na huwag siyang kalilimutan sa kanyang kaharian. Siya ay nabibilang sa mga anawim, at ang kanyang dasal ay kaagad pinakinggan ni Jesus: “Sa araw ding ito makakasama kita sa paraiso.” Ganoon kabilis makinig si Jesus sa mga daing ng mahihirap.
Ngayong Linggo ay World Mission Sunday. Pinapaalaala sa atin na patuloy pa ang gawain ng pagpapalagap ng kaharian ng Diyos sa buong mundo. Sa 7 billion na mga tao sa mundo, hindi di pa hihigit sa 2 billion ang nakakakilala kay JesuKristo. Marami pa ang kailangan liwanagan ng Magandang Balita ng kaligtasan. Tulungan natin ang mga misyonero. Ipagdasal natin sila na maging mabisa ang kanilang pamimisyon. Manghikayat tayo sa iba – mga kabataan, mga mag-asawa – na suriin kung sila ay tinatawag na maging misyonero. Tulungan din natin sa mga material na bagay ang mga misyonero. Limang daang taon na tayong mga kristiyano kasi may mga misyonero na pumarito. Hindi ba panahon na rin sa magpadala tayo ng mga misyonero at sumoporta sa kanila?
Homily ni Bishop Broderick Pabillo, October 23, 2022; 30th Sunday of Ordinary time Cycle C; Sirach 35:12-14.16-18; 2 Tim 4:6-8.16-18; Lk 18:9-14
